Blaasontsteking: Hoe kan het snel en effectief behandeld worden?
06/12/2024Samenvatting artikel
- Wat is een blaasontsteking?
- Ongecompliceerde versus gecompliceerde urineweginfectie?
- Wat zijn de symptomen van een eenvoudige acute blaasontsteking?
- Wanneer spreken we van terugkeren
- Welke onderzoeken zijn nodig voor de diagnose van een blaasontsteking?
- Wat zijn de juiste stappen bij het nemen van een urinestaal?
- Welke maatregelen kunnen worden genomen bij een terugkerende blaasontsteking?
- Wat zijn de medicamenteuze behandelingen voor een eenvoudige (ongecompliceerde) acute blaasontsteking?
- Wat zijn de natuurlijke alternatieven voor een blaasontsteking?
- Een korte blik op interstitiële cystitis
Wat is een blaasontsteking?
Een blaasontsteking is een infectie van de onderste urinewegen, en dus van de blaas, veroorzaakt door bacteriën. Na infecties van de luchtwegen is blaasontsteking de meest voorkomende oorzaak van bacteriële infecties.
De meest voorkomende ziekteverwekker is E.Coli, een bacterie die voorkomt in de ontlasting.
Vanwege de anatomie en een aantal andere factoren, zoals hormonale veranderingen, hebben vrouwen er veel meer last van dan mannen.
Eén op de twee vrouwen krijgt in haar leven minstens één keer te maken met een acute blaasontsteking.
Ongecompliceerde versus gecompliceerde urineweginfectie?
In het geval van een blaasontsteking kan men praten over:
- Eenvoudige acute blaasontsteking, ook wel ongecompliceerde blaasontsteking genoemd, omdat er weinig risico is op complicaties. Het betreft de onderste urinewegen bij een niet-zwangere vrouw zonder risicofactoren of afwijkingen aan het urinewegstelsel.
- Gecompliceerde acute blaasontsteking komt voor bij mensen die risico lopen op complicaties:
- Zwangere vrouwen
- Oudere vrouwen met comorbiditeiten
- Mannen
- Kinderen
- Mensen met diabetes, nierfalen, immuniteitsstoornissen of afwijkingen van het urinestelsel (waaronder de aanwezigheid van een katheter...)
- Andere redenen
Een blaasontsteking bij een man of zwangere vrouw wordt altijd als gecompliceerd beschouwd.
Een (gecompliceerde of niet-gecompliceerde) blaasontsteking die niet goed behandeld wordt, kan leiden tot een algemeen geïnfecteerde toestand die sepsis wordt genoemd. Het is dus belangrijk om niet te aarzelen om uw arts te raadplegen.
Wat zijn de symptomen van een eenvoudige acute blaasontsteking?
- Brandend gevoel en/of pijn bij het plassen
- Pijn in de onderbuik
- Frequent plassen, soms zelfs 's nachts
- Troebele urine
- Afwijkende geur van urine
- Weinig of geen koorts
- Kleine hoeveelheden bloed kunnen aanwezig zijn
Matige tot hoge koorts, pijn in de onderrug of flank en aanzienlijk bloedverlies zijn waarschuwingssignalen die kunnen wijzen op een gecompliceerde urineweginfectie in de bovenste urinewegen. Als dit het geval is, is het noodzakelijk om zo snel mogelijk een arts te raadplegen.
Wanneer spreken we van een terugkerende blaasontsteking?
Een acute enkelvoudige blaasontsteking wordt als recidiverend beschouwd als de patiënt meer dan 3 keer per jaar (≥ 4) een blaasontsteking krijgt. Deze episodes moeten volledig onafhankelijk van elkaar zijn. Het zijn dus nieuwe infecties die afwisselend optreden met perioden zonder symptomen.
Een terugkerende blaasontsteking komt voor bij 3% van de vrouwen, vooral bij oudere vrouwen.
Dit komt doordat de menopauze, in combinatie met een gebrek aan oestrogeen, een gunstigere omgeving biedt voor bacteriën om de blaas te koloniseren. Urine-incontinentie, wat vaker voorkomt bij oudere vrouwen, is ook een factor die bijdraagt aan recidieven.
Een actief seksleven kan ook leiden tot episodes van terugkerende blaasontsteking bij jongere vrouwen.
Welke onderzoeken zijn nodig voor de diagnose van een blaasontsteking?
Urine teststrips
Het gebruik van reactieve teststrips, die in meer of mindere mate gekleurd zijn afhankelijk van de samenstelling van de urine, maakt een snelle screening op eenvoudige acute blaasontsteking mogelijk.
De 2 belangrijkste markers zijn de aanwezigheid van witte bloedcellen en nitrieten.
Sommige bacteriën die verantwoordelijk zijn voor urineweginfecties, zoals E.Coli, zetten nitraten uit de voeding om in nitrieten. De witte bloedcellen zijn het bewijs van een ontstekingsproces.
De afwezigheid van nitrieten en witte bloedcellen in de urine betekent dat een urineweginfectie in de meeste gevallen kan worden uitgesloten.
Hier zijn een paar voorbeelden van factoren (niet-limitatieve lijst) die de resultaten van de teststrips kunnen beïnvloeden en mogelijk het resultaat kunnen verstoren:
- Een hoge inname van vitamine C via voedingssupplementen kan leiden tot vals-negatieven: er is een urineweginfectie aanwezig, maar de analyse is negatief.
- Een onjuist urinestaal afname (besmetting door vaginale afscheidingen of een te lange wachttijd tussen het nemen van het urinemonster en de analyse) kan leiden tot vals-positieven: geen urine-infectie maar de analyse is positief.
Laboratoriumanalyse (ECBU = Urine CytoBacteriologisch Onderzoek)
In het geval van terugkerende klachten of een gecompliceerde urineweginfectie (afhankelijk van de waargenomen symptomen of risicofactoren) is het belangrijk om de betrokken kiemen vast te stellen door een urinestaal in het laboratorium te analyseren en de juiste behandeling te bepalen door een antibiogram uit te voeren.
Het opsturen van een urinestaal naar het laboratorium voor analyse hoeft niet systematisch te gebeuren bij een enkele acute blaasontsteking. Afhankelijk van de situatie van de patiënt moet een arts beslissen of een laboratoriumonderzoek van de urine nodig is.
Wat zijn de juiste stappen bij het nemen van een urinestaal?
- Was je handen;
- Een steriel recipiënt gebruiken;
- Voer een zorgvuldige intieme hygiëne uit;
- De eerste urinestraal verwijderen om de middenstroom te behouden. De eerste stroom helpt namelijk om de urethra (het kanaal waarlangs de urine wordt afgevoerd) te reinigen;
- Verzamel de urine vóór een antibioticabehandeling, anders kan de analyse vertekend zijn.
Na het afnemen kunnen urine stalen maximaal 2 uur bij kamertemperatuur bewaard worden.
Welke maatregelen kunnen worden genomen bij een terugkerende blaasontsteking?
- Voorkom constipatie door een gezond dieet te volgen: veel drinken, eet vezelrijk en beweeg regelmatig;
- Veeg je van voren naar achteren tijdens het toiletbezoek;
- Drink voldoende;
- Houd het plassen niet op en leeg je blaas volledig;
- Urineer na geslachtsgemeenschap;
- Gebruik een milde, ongeparfumeerde zeep en vermijd vaginale douches: slechte of overmatige intieme hygiëne kan de natuurlijke flora verstoren;
- Vermijd te strakke en synthetisch kleding die transpiratie bevordert;
- Vermijd het gebruik van zaaddodende middelen en pessariums, kies een ander anticonceptiemiddel;
- Bij de menopauze: raadpleeg je gynaecoloog om te kijken of hormonale substitutietherapie via de huid kan worden overwogen;
- Fysiotherapiesessies uitvoeren die gericht zijn op het bekken als dat gerechtvaardigd is.
Wat zijn de medicamenteuze behandelingen voor een eenvoudige acute blaasontsteking (ongecompliceerd)?
Voor een behandeling met antibiotica is een voorschrift vereist.
Het is belangrijk dat je het voorschrift van je arts opvolgt en de bijsluiters raadpleegt.
Volgens de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) neemt de resistentie tegen antibiotica zorgwekkend snel toe, vooral bij de behandeling van urineweginfecties. Deze resistente stammen komen vooral voor in Zuid-Europese landen en dringen door naar de Scandinavische landen. Zelfmedicatie met antibiotica moet daarom worden vermeden. Alleen een arts kan een antibioticakuur voorschrijven op basis van het type urineweginfectie, de gezondheidstoestand, voorgeschiedenis en behandeling van de patiënt.
Wat zijn de natuurlijke alternatieven voor een blaasontsteking?
Voedingssupplementen zijn geen vervanging voor een antibioticabehandeling en mogen niet worden gebruikt om een medisch consult uit te stellen.
-
-Veenbes, Vaccinum macrocarpon
De veenbes of cranberry is een plant waarvan de rode bessen proanthocyanidinen (PAC) bevatten. Deze moleculen voorkomen dat bacteriën zich aan de blaas hechten en zouden nuttig kunnen zijn bij het voorkomen van urineweginfecties.
Gebruikelijke dosis: 36 mg PAC per dag.
Als je bloedverdunnende medicijnen gebruikt, is het raadzaam je arts om advies te vragen voordat je een supplement op basis van cranberry neemt, omdat het de werking van deze medicijnen kan versterken.
-
-Berendruif, Arctostaphylos uva-ursi
Beredruif is een struik waarvan de bladeren arbutoside bevatten. Eenmaal getransformeerd in een alkalische omgeving, zou deze molecule een urine desinfecterende werking hebben.
Goed om te weten: Bij inname van berendruif kan een bruingroene verkleuring van de urine worden waargenomen. Het gebruik van medicijnen, supplementen (vitamine C, enz.) of voedingsmiddelen die de urine verzuren, vermindert de antibacteriële werking van berendruif.
-
-Probiotica: Lactobacillen
Probiotica worden door de WHO gedefinieerd als “levende micro-organismen die, wanneer ze in voldoende hoeveelheden worden ingenomen, naast de traditionele voedingseffecten, positieve effecten hebben op de gezondheid”.
Probiotica zijn dus “goede bacteriën” met een gunstig effect op ons lichaam. Voeding, levensstijl en het gebruik van bepaalde medicijnen kunnen de verschillende flora (intestinaal, vaginaal, enz.) in ons lichaam uit balans brengen, waardoor het kwetsbaarder wordt voor de proliferatie van pathogene bacteriën die verantwoordelijk zijn voor met name urineweginfecties.
Of ze nu oraal of vaginaal worden ingenomen, probiotica helpen de flora te ondersteunen en kunnen daarom helpen het risico op herhaling van blaasontsteking te verminderen.
Voorbeelden van stammen: Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus reuteri, Lactobacillus crispatus, enz
Het is belangrijk om je arts om advies te vragen voordat je probiotica gaat gebruiken als je lijdt aan een immuundeficiëntie die verband houdt met een ziekte of medische behandeling.
-
-D-Mannose: de nieuwste molecule
D-mannose is een natuurlijke suiker die in kleine hoeveelheden voorkomt in veel fruit, groenten en bessen. Deze suiker misleidt de E. Coli-bacteriën door valse bindingsplaatsen voor de bacteriën te creëren. De bacteriën hechten zich daarom aan de D-mannose moleculen in plaats van aan de blaaswand, waardoor ze kunnen worden geëlimineerd.
D-mannose heeft een mechanische werking en kan daarom geen weerstand opwekken. Het heeft ook het voordeel dat het een preventieve en curatieve werking heeft bij blaasontsteking.
Gebruikelijke dosering:
-
-2 g D-mannose per dag om terugkerende blaasontsteking te voorkomen.
-2 g 2 tot 3 keer per dag voor behandeling.
Een korte blik op interstitiële cystitis
Interstitiële cystitis is een ontstekingsziekte van de blaas van onbekende oorsprong. Het gaat gepaard met symptomen van een urineweginfectie, maar bij analyse worden geen ziekteverwekkende bacteriën gevonden. Het is dus een chronische ontsteking van de blaaswand.
